Görüntüleme birimleri

Monitör 

Monitör, bilgisayar içerisindeki bilgilerin kullanıcıya aktarılması amacıyla kullanılır.

Monitörler genellikle iki tiptedir. Eski tip kullanım olan ve televizyon gibi büyük olabilen CRT, daha ince yapıda ve yeni nesil olan LCD Monitörler ve özel kullanım için üretilen Plazma Monitörler.

• CRT (Cathode Ray Tube)
• LCD (Liquid Cyristal)
• Plazma Monitörler

1- CRT Monitörler

Günümüzde nadiren kullanılsada artık yerini LCD Monitörlere bırakmıştır. Diğer adı ile Katot Işın Tüplü (CRT) monitörler televizyon gibi oldukça büyük monitörlerdir. Tüplü olarak bilinen geniş yer kaplayan monitör şeklidir. Monitördeki her nokta renkli fosforlardan oluşur. Bu fosfor noktaları ekrandaki ‘’piksel’’ denilen kavramı oluşturur. Bu oluşum elektronların fosfor noktalarına çok hızlı ve sürekliliğiyle görüntüler elde edilir.

2- LCD Monitörler

LCD (Liquid Crystal Display) monitörlerin isminde de anlaşıldığı gibi yapısında sıvı kristaller bulunmaktadır. Diğer monitörlere göre çok daha incedir.  Lcd monitörlerde ise görüntü sıvı kristal diyotlarla sağlanmaktadır. Mobil olarak basit çalışma sistemleri ile tasarlanmıştır.

LED TV ya da LED monitörlerin LCD monitörlerden farkı sadece arka aydınlatma sistemidir. Kısaca LCD monitörlerde aydınlatma sistemi olarak floresan lamba kullanılırken LED monitörlerde LED ışığı kullanılır. Bundan dolayı LED Monitörler LCD’lere göre daha incedir ve görüntü kalitelidir. Ayrıca enerji olarak daha tasarrufludur.

3- Plazma Monitörler

Plazma monitörler, görüntü kalitesiyle oldukça gelişmiş bir görüntüleme sistemlerine sahiptir. Bu monitörler bilgisayarlarda nadiren kullanılsada yaygın olarak sinema veya televizyon sistemleri üçün üretilmiştir. Fiyat açısından CRT ve LCD monitörlere göre oldukça pahalı olan monitör çeşitleri bireysel kullanım için uygun yapılar değildir. Plazma monitörler özellikle ev sinema sistemleri ve organizasyonlar için sunu gösterimi amacıyla kullanılmaktadır. Ancak son yıllarda bazı markalar bireysel kullanım için Plazma Monitör üretimi yapsada halen yaygın durumda değildir

 Monitör Bağlantıları 

Ekranlar, ekran kartlarına bağlandığına göre bağlantı noktaları arasında uyumluluk olması gerekir. Günümüzde DVI ve D-SUB tipi çıkışlar vardır. Ekran kartı DVI çıkışa sahipse daha iyi resim kalitesi sunduğu için DVI çıkışlı bir ekran karı alınmalıdır. Çünkü DVI dijital olarak çalışır ve dolayısı ile analog çevrime gerek kalmaz. Bilinmelidir ki analogdan dijitale veya dijitalden analoga çevrim yapılırken veriler azda olsa bozulmaktadır. S Video çıkışı televizyon, video, DVD player gibi cihazların bağlanması amacı ile kullanılmaktadır. HDMI standardı, gelişmiş ve yüksek tanımlı video ile çok kanallı ses sinyallerinin tek kablo üzerinden taşınmasını destekler. HDMI girişine uydu alıcınızı, “DVD player”ınızı, müzik ve ses sistemlerinizi, televizyonlarınızı bağlayabilir ve yüksek kalite ses ile görüntü aktarımı sağlayabilirsiniz

Monitörlerle ilgili temel kavramlar

Çözünürlük: Ekranların çıktıları (resim, video, program ara yüzü…) gösterirken kullanacağı nokta sayısını gösterir. Bu noktalara piksel denmektedir. Yaygın çözünürlük değerlerinden 800x600, 1024x768, 1280x1024 değerleri vardır. Masaüstü bilgisayarlarda yaygın olarak 800x600 ve 1024x768 değerleri kullanılmaktadır. Çözünürlük azaldıkça ekrandaki resimler daha büyük vekalitesiz görülecektir.

Ekran Boyutu: Ekranın köşegen uzunluğunu (bir köşesinden diğer köşesine olan uzaklığını) gösterir. İnç olarak ifade edilir. 17, 19, 21, 23, 101… gibi değerler vardır. Ekran boyutu için LCD ekranlarda görülebilir alan (kasa hariç) kastedilirken; CRT ekranlarda kasa dâhil edilmektedir.

Not: 1 inç = 2.54 cm değerindedir.

İki piksel arası uzaklık (dot pitch): Ekranda iki piksel arası en yakın uzaklığı belirler. Uzaklığın az olması daha fark edilebilir, keskin renk geçişlerinin olduğu görüntüler anlamına gelir. Günümüzde 0.21, 0.24, 0.25, 0.27, 0.28 mm gibi değerler vardır.

En/boy oranı (aspect ratio): Ekranın en ve boy oranlarını gösterir. Genelde bu oran 4:3’tür. Mesela 1024x768 çözünürlüğe sahip bilgisayarda en boy oranı 4:3’tür. Ama günümüzde 16:9, 16:10 gibi oranlar da mevcuttur. 16:9 oranına “widescreen” (geniş ekran) ekran denilmektedir.

Ekran tazeleme oranı (refresh rate): Ekranın baştan aşağıya saniyede taranma sayısını gösterir. Başka bir deyişle ekrandaki görüntünün saniyedeki oluşurulma sayısıdır. Düşük orana sahip ekrandaki görüntüler titrer ve dolayısıyla kullanıcının gözünü yorar.

Ölü Pikseller: Ölü pikseller görüntü değiştiği hâlde rengi değişmeyen ekran üstündeki noktalardır (piksel).

Tepki Süresi: Özellikle LCD ekranların seçiminde önemlidir. Bir pikselin istenen rengi alması için geçen süre onun tepki süresidir. Ekranlardan bu sürenin az olması istenir.

Görüş Açısı: Ekrana belirli bir açıdan bakıldığında oluşan renk kaybıdır. CRT ve plazma ekranlarda görüş açısı daha iyidir.

 Projeksiyon Cihazları

Bilgisayar veya televizyon ekranındaki görüntüyü daha da büyüterek perdeye ya da duvara yansıtan görüntü cihazlarıdır. Genelde sunum ve ev sinema sistemlerinde kullanılır. Film keyfi ve daha çok kişi ile iletişim kurmak için bulunmaz bir imkândır  

 LCD Projeksiyon

LCD projeksiyon cihazlarının yapısında, RGB (Red-Green-Blue) dediğimiz Kırmızı-Yeşi-Mavi renkler için üç tane camdan meydana gelmiş LCD Panel bulunmaktadır. Bu üç adet panelden geçen ışık dikroik prizma bir lens sayesinde duvara yansıtılır.

Buradaki dikroik (iki renkli) ayna sistemi lambanın ışığını kırmızı, yeşil ve mavi kısımlara ayırmak için kullanılan bir prizmadır. Bu prizma dikdörtgen bir cisim meydana getirir.

2- DLP Projeksiyon

DLP (Digital Light Processing) projeksiyon cihazları optik yarı iletken diye tabir edilen DMD (Digital Micromirror Device) sistemini kullanır. DMD yapısında bulunan çipler meydana gelen görüntüdeki her bir piksele karşılık görüntü oluşturmak için ışığı yansıtabilen binlerce küçük alüminyum ayna parçacıklarından meydana gelmiştir. Aynalar hareketlidir ve aynı zamanda ayna sayısı çözünürlüğü belirleyen faktördür.

3- LED Projeksiyon

Bu tipteki projeksiyon cihazlarının en önemli özelliği uzun lamba ömürleridir. Bilindiği üzere her projeksiyon cihazının bir lamba ömrü vardır. LED özellikteki bir projeksiyon cihazı için yaklaşık olarak 30.000 saat lamba ömrü vardır. LCD ve LED özellikteki projeksiyon cihazları karşılaştırıldığında LED Projeksiyon cihazlarının kullanımı oldukça avantajlıdır. LED’te aynı zamanda dada küçük yapıda projektörler kullanılmaktadır. Ayrıca ısınma gibi bir problemi olmadığından ekstra bir fan kullanılmaz bu nedenle boyut olarak oldukça küçük yapıdadırlar. Ancak LED Projeksiyonlarının ansilümen dediğimiz özelliği LCD’lere göre daha düşük düzeydedir.

Projeksiyon Cihazının Bağlantıları

 Bir projeksiyon cihazında bilgisayara bağlanması için VGA çıkışı, televizyon ya da kamera gibi aygıtlara bağlamak için S-Video çıkışı, ses çıkışları, USB cihaz bağlamak için USB bağlantı noktası, network ortamından cihaza erişim için ethernet çıkışı, dijital kamera, 26 fotoğraf makinası gibi cihazların bağlanması için RCA Audio / Video çıkışları gibi pek çok çıkış bulunmaktadır.

Projeksiyon  temel kavramlar 

Çözünürlük

Duvarda yansıtılacak olan görüntünün kalitesini doğrudan etkileyen en önemli faktördür. Değer yükseldikçe görüntü kalitesinde artış olur. Tek başına görüntü kalitesini etkilemez diğer kavramlarla beraber kalitede artışı meydana getirir. Kısaca çözünürlük görüntünün kaç noktadan meydana geleceğini belirler. Genellikle 1920×1080, 1280×1024, 1280×800, 1024×768, 800×600 gibi çözünürlük değerlerine sahip projeksiyon cihazları kullanılmaktadır. En çok tercih edilen ise 1280×800, 1024×768 Çözünürlüğe sahip projeksiyonlardır.

Ansilümen-Parlaklık (Işık Şiddeti)

Projeksiyon cihazından çıkan görülebilir ışık miktarı ile ölçülür. Birimi ise ANSI lümendir. AnsilümenAmerikan Ulusal Standart Enstitüsü (ANSI) tarafından belirlenmiş olan bir projeksiyon cihazının ışık gücünü-parlaklığını temsil eder. Kısaca dış ortamdaki aydınlığa karşı ışığının ne kadar güçlü olduğunu belirleyen bir değerdir. Bu değer ne kadar yüksek olursa o derece net görüntü elde edilir. Mesela arkadan gelen güneş ışığı varsa o zaman Ansilümen değeri yüksek olan bir projektör alınmalıdır. Genellikle normal kullanım için tercih 2000-3000 ansilümendir. 

Lamba (Ampul) Ömrü

Ampüller aydınlatmayı sağlayan yapılardır ve bir projeksiyon da kullanılan ampulün bir ömrü vardır. Bu saat ile ölçülür. Ampülün ömrü bittiğinde değiştirilmesi gerekmektedir. Ampüller oldukça pahalı birimlerdir. Bu nedenle değişim esnasında neredeyse cihazın yarı maliyetindedir. LED Projeksiyonlarıın 30.000 saate yaklaşan ampül ömürleri bulunsada Ansi-Lümen özellikleti düşük seviyededir.

KAYNAKÇA: 

Meggep 

www.delinetciler.org /showthread.ead.php?

www.tech-worm.com