Donanım kartları

   DONANIM KARTLARI   

Anakart üzerindeki genişleme yuvarına takılan kartlara verilen genel isimdir. Önceleri anakartlar üzerinde PCI, ISA, AGP gibi slotların sayısı çok olurdu. Bunlar eklenecek donanım kartları sayısını artırmak içindi. Günümüzde ise onboard (tümleşik) teknolojisinin gelişmesiyle eskisine nazaran daha az genişleme yuvasına ihtiyaç duyulmasına sebep oldu.

  Ekran kartı

Bilgisayar ekranındaki bütün yazı ve grafiğin oluşturulmasında işlemci ile ekran arasında görev yapan dönüştürücülerdir. Bilgisayarlarda görüntü kalitesi hem ekran kartına hem de monitöre bağlıdır. Ekran kartının kalitesini ise fiziksel yapısı, kullandığı veriyolu ve ara yüz çeşidi (CGA, VGA, SVGA) belirmektedir. Ekran kartı bilgisayar sisteminin 4 bileşenini kullanır.

  Anakart: Ekran kartına veri için bağlantı ve enerji sağlar.
  Mikroişlemci: Her bir pikselle ne yapacağı kararını verir.
  Bellek: Ekran kartına gönderilecek bilgileri geçici olarak tutar.
  Monitör: Ekran kartında gelen bilgileri görüntüler

Ekran kartı yapısı 

Ekran kartının yapısında VGA BIOS, Grafik İşlemcisi(GPU), Video RAM, Dijital-Analog Çevirici(RAMDAC) bulunur.

VGA BIOS, ekran kartının hangi işlemleri hangi zamanda yapılacağını belirleyen komutları yapısında barındırmaktadır. Aynı zamanda ekran kartı üzerindeki bilgi trafiğini de kontrol ederek düzenler.

Grafik İşlemcisi(GPU), ekran kartının işlemcisidir. GPU, görüntüyle alakalı hesaplamalar ve işlemler gerçekleştirir.

Video RAM, görüntü oluşturma işlemi sırasında bilgileri geçici olarak depolamak için kullanılır. Yani görüntü monitöre gönderilmeden önce Video RAM üzerinde tutulur.

Dijital-Analog Çevirici(RAMDAC), Video RAM’de bulunan dijital görüntü verilerinin analog sinyallere dönüştürülmesini sağlar ve sinyalleri monitör çıkış portuna gönderir. Dijital-analog dönüştürücünün işlem yapma hızı ekran tazeleme hızını belirler. Hertz(Hz) olarak belirtilir. Ekran yenileme hızı 60Hz olarak ayarlandığında görüntü 1 saniye içerisinde 60 defa yenilenir.

Direkt olarak dijital video sinyallerini işleyebilen monitörler için ekran kartının DVI çıkışı bulunmaktadır. DVI çıkışı için dijital görüntü sinyali, RAMDAC dönüştürme ünitesine gitmeden çıkışa aktarılır. Buradan elde edilen görüntü daha nettir. Dijital sinyalin analog sinyale dönüştürülmesi esnasında bazı kayıplar oluşur. DVI çıkışı için dönüştürme işlemi olmadığından bu sinyal kaybı ve bozulması söz konusu değildir.

Ekran Kartı çalışması 

Bilgisayarınızın işlemcisi tarafından işlenmiş veriler anakart üzerindeki veri yolları aracılığıyla ekran kartının belleğine yani Video RAM’e gönderilir. GPU tarafından Video RAM’deki bilgiler işlenir ve gerekli görüntü hesaplamaları yapıldıktan sonra işlenmiş veriler tekrar Video RAM’e gönderilir. Bellekte bulunan bilgiler analog sinyallere dönüştürülmek üzere RAMDAC’a gönderilir. RAMDAC analog dönüştürülmesini yapıp sinyalleri ekran kartının çıkışına aktarır. GPU, içi boşalan Video RAM’e yeni veriler gönderir. Tüm bu işlemler sırasında Video BIOS veri akışını yönetir. Bu işlemler sürekli tekrarlanarak monitörden görüntü elde edilir.

 Ekran Kartı Çeşitleri 

1. Veriyolu Standardına Göre
-> ISA
-> PCI
-> AGP
-> PCI Express:
2. Fizik Yapısına Göre
-> Anakart üzerinde entegre olan (onboard) ekran kartı
-> Anakartın genişleme yuvasına takılı olan ekran kartı

Ekran kartı secimi 

Ekran kartı seçerken bilgisayarınızı ne amaçla kullanacağınıza karar vermiş olmanız gerekir. Ofis ortamında kullanılacak bir bilgisayarın sahip olacağı ekran kartı ya da basit işlerde kullanılacak bir bilgisayarda kullanılacak bir ekran kartı çok yüksek bir performans sunmak zorunda değildir; bu tip ihtiyaçlar için ortalama bir model yeterli olacaktır. Ancak yeni nesil bilgisayar oyunlarını oynamak isteyen ya da tasarım, çizim ve animasyon yazılımları ile uğraşmayı düşünen bir kullanıcı, çok daha gelişmiş ve yüksek fiyat karşılığında satılan modellere yönelmelidir.

 Ekran Kartı Montajı

 Ekran kar grafiksel işlemlerde bilgisayar performansını belirleyen unsurlardan biridir. Bu kadar işlem yapıp bileşenin ısınmaması düşünülemez. Bazı ekran kartlarında haricî güç girişi bile bulunmaktadır. iyi bir ekran kartının bulunduğu bilgisayar kasasının da çok iyi fan sistemine ihtiyacı vardır.

Ses Kartı

Bilgisayarlarda dijital ve analog ses faaliyetlerini yerine getirmekle görevli birim ses kartıdır. Ana kartın üzerinde bulunan ISA veya PCI veri yollarına takılmak suretiyle bilgisayarların ses kaydetmesine ve çalmasına imkân tanırlar. Ayrıca harici USB bağlantı noktalarına, pcmcia yuvalarına ve profesyonel amaçlı kullanım için güvenlik duvarı girişine de bağlanan çeşitleri bulunmaktadır. Eski tip ses kartları İSA yuvalarına takılmaktaydılar. Bütün bunların yanında onboard anakartların üzerinde tümleşik olarak bulunan ses yongaları da mevcuttur. Bu tür çözümlerin maliyeti daha uygun olmaktadır.


 Ses Kartının Yapısı ve Çalışması

 Ses kartının temel bileşenleri şunlardır:

  DSP (digital signal processor): Kartın ses üreticisidir. DSP, gerekli notaları wavetable hafızasının değişik bölgelerinden değişik hızlarda okuyarak müziğin ya da sesin ortaya çıkmasını sağlar.

 FM/wavetable synthesizer: Ses kartından gelen dijital bir sesi eĢ değer midi sesine dönüştürür.

 DAC/ADC: Analog sinyalleri dijitale çevirerek ses kartının bunları işleyebilmesini sağlar. Ayrıca dijital ses bilgilerini çıkışta analog sinyallere çevirir.

 CD audio connections: CD-ROM’da müzik CD’leri çalabilmek için sürücünün arkasında bulunan analog line çıkışından ses kartının üzerindeki line girişine bir bağlantı yapılır.

S/PDIF: Üreticiler tarafından geliştirilen bu ara birim cd player, DAT gibi kaynaklardan sayısal veri aktarımı kayıpsız yapılabilir.

  TAD: Ses kartı ile modem arasında yapılan bağlantı ile gelen telefon sesi hoparlöre aktarılır ve mikrofon ile cevap verilebilir. Telefon çaldığında ses, modem üzerinden TAD noktasına bağlı kablo ile ses kartına aktarılır. Mikrofondaki seslerde ses kartı ile modeme taşınır. Bunların yapılabilmesi için faks/modem kartın “voice” özelliği olması gerekir



Ses bağlantı portları 



Line In (mavi): Teyp ya da CD player’deki sesleri bilgisayar ortamına aktarır.

Microphone In (pembe): Ses kartın mikrofon girişidir Dış ortamdaki seslerin mikrofon bilgisayara gönderilmesini sağlar.

 Line Out (yeşil): Ġki hoparlörün ya da kulaklığın kullanılmasını sağlayan çıkıştır. 3D ses sistemlerinde buraya front (ön) hoparlörler bağlanır. 77

 Rear Out (turuncu): 3D ses rear (arka) hoparlörler buraya bağlanır.

 Joystick/MIDI port: Joystick ve MIDI aygıtlarının bağlanmasını sağlar







Ses kartı çeşitleri 

Ses kartları veriyolu standardına göre ve fiziki yapılarına göre çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir.  Veriyolu standardına göre ses kartlar ISA, PCI ve PCI express olarak üçe ayrılır. Fiziki yapılarına göre ise anakartla tümleşik olanlar (onboard) ve anakarta sonradan takılabilenler olmak üzere ikiye ayrılır. Ayrıca ses kartlarında 3D teknoloji ürünleri de üretilmektedir.

• ISA
• PCI
• PCI-e

Ses  kartları  günümüzde  genellikle  anakart  üzerinde  tümleşik   (onboard)  şekilde gelmektedir. Haricî bir ses kartı anakart üzerindeki PCI yuvasına takılabildiği gibi taşınabilir USB girişli bir ses kartı var ise doğrudan arabirimlerden biri olan USB portuna takılabilir.

Ses Kartı Montajı






Ses kartları günümüzde genellikle anakart üzerinde tümleşik (onboard) şekilde gelmektedir.

Haricî bir ses kartı anakart üzerindeki PCI yuvasına takılabildiği gibi taşınabilir USB girişli bir ses kartı var ise doğrudan arabirimlerden biri olan USB portuna takılabilir



 Ethernet Kartı

Bilgisayar ağlarında bilgisayarla ağ arasında iletişim kurmasını sağlayan bir iç donanım birimidir. Asıl görevi bilgisayarın ağ içerisinde dahil olan bütün sistemlerle iletişim haline (veri transferi v.s) geçmesini sağlamaktır. Diğer adları network kartı, ağ arabirim kartıdır. Bu kartın çıkışına bağlanabilen kablo sayesinde paylaşıma açık olan diğer bilgisayarlara bilgileri aktarabilir. Anakarttın genişleme yuvalarına takılır. Ethernet kartı sayesinde bilgisayarlar arası veri paylaşımı olur. Kullanımı masaüstü ve diz üstü bilgisayarlarda farklıdır. Hıza ve teknolojiye göre farklılığı olan Ethernet kartları vardır.

Ethernet kartlarının bilgisayara takılmadan önce bazı özelliklerinin ayarlanması gerekir. Birden fazla kablo tipini tiplerden birine ayarlanmalıdır. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte  kablosuz ağlar üretilmiştir masaüstü bigisayar kullanımı azaldığı için kabolusuz ağlar tercih edilmektedir. Bu kart verileri paketlere böler ve bahsettiğimiz çıkış kablolar sayesinde veriler iletilir.

Ethernet veri paketinin yapısı sabittir. Her paket şu dört bilgiyi içerir:

• Destination MAC adres: Alıcının MAC adresi
• Source MAC adres: Gönderenin MAC adresi
• Data : Gönderilecek veri
• CRC code: Hata kodu. Gönderilen verinin bozulup bozulmadığını kontrol eden koddur.

İngilizce İsimleri: Network Interface Card, Network Adapter, LAN Adapter yada Physical Network Interface.

 Türkçe İsimleri: Ethernet kartı = Ağ kartı = NIC (Network Interface Card) = LAN kartı

Ethernet Kartı Çeşitleri

1. Konektör Yapılarına Göre Ethernet Kartları
a.) BNC Konektörlü ethernet kartları:Koaksiyel kablo kullanan ethernet kartlarıdır. Koaksiyel kablonun ucuna BNC
konektörü takılır. 10 Mbps veri iletimini sağlar.

b.) RJ-45 Konektörlü ethernet kartları:Çift bükümlü kablo kullana ethernet kartlarıdır. Çift bükümlü kablonun ucuna RJ-45
konnektörü takılır.10, 100, 1000 Mbps hızlarında veri iletimini sağlarlar.

2. Veri İletim Hızlarına Göre Ethernet Kartları:
Günümüzde RJ-45 konnektörlü ethernet kartları üretilmektedirler. Bu kartlar10 Mbps
,10/ 100 Mbps , 1000 Mbps veri aktarım hızlarına sahiptir.

 Ethernet Kartı Montajı 

Ethernet kartları günümüzde genellikle anakart üzerinde tümleşik (onboard) şekilde gelmektedir. 

Haricî bir ethernet kartı anakart üzerindeki PCI yuvasına takılabildiği gibi taşınabilir USB girişli bir ethernet kartı var ise doğrudan arabirimlerden biri olan USB

KAYNAKÇA :

MEGGEP 

WWW.tech-worm.com 

bigihanem.com